… maar wordt nog te vaak geaaid tijdens het werk
Purmerend ,,Als ik niet kan slapen komt ze bij me knuffelen en als ik gestresst ben komt ze op me liggen.’’ Deveny Happee (25) uit Purmerend en haar hond Lica zijn letterlijk onafscheidelijk. Happee lijdt aan posttraumatische stressstoornis (PTSS). Daardoor heeft ze vaak last van paniekaanvallen. Wanneer ze overprikkeld raakt, kan Lica dat meteen ruiken en aanvoelen.
Vooral in het openbaar raakt Happee snel in paniek, vertelt ze. ,,Tijdens zo’n aanval ben ik heel erg in mezelf gekeerd. Iemand hoeft maar iets op een verkeerde toon te zeggen en de knop gaat om. Dan ga ik hyperventileren, trillen en begin ik mezelf te krabben. Lica haalt me daar dan weer uit door contact met me te maken.’’
In het park vlakbij haar huis in Overwhere laat Happee zien wat Lica allemaal kan doen om haar te helpen. Happee krabt zachtjes aan haar pols, zodat het lijkt alsof ze een paniekaanval krijgt. Lica begint meteen te blaffen en duwt de hand van Happee weg met haar voorpoot. ,,Good girl’’, roept Happee. Tijdens het wandelen door het park loopt Lica steevast tussen ons in: ,,Dat doet ze zodat mensen niet te dichtbij komen’’, zegt Happee.
Wanneer Happee het echt niet meer trekt, bijvoorbeeld in een drukke winkel, begeleidt Lica haar naar de uitgang. ,,Dat heeft ze zelfs een keer in de Efteling gedaan. Zo knap vond ik dat.’’
Het is voor Happee niet makkelijk om over haar PTSS te praten, zegt ze: ,,Met Lica op schoot kan ik het aan.’’ Haar trauma stamt uit haar jeugd, zegt ze. Happee: ,,Ik ben thuis fysiek en psychisch mishandeld. Daar heb ik dit aan overgehouden.’’ Ze heeft lange tijd bij haar oom en tante in Brabant gewoond, maar woont sinds een paar maanden in bij haar vriend en schoonouders in Purmerend.
Wedstrijdhond
Lica is een Shetland sheepdog, een sheltie in de volksmond. Dit hondenras is zeer geschikt voor hondenwedstrijden. Happee kocht haar sheltie in eerste instantie om samen mee te doen aan agility-competities, waarbij honden samen met hun baas een hindernisparcours afleggen. Het duo deed voor de coronacrisis mee aan landelijke wedstrijden op het hoogste niveau.
Pas later bedacht Happee dat Lica ook een goede hulphond zou kunnen zijn: ,, Mijn trauma is mens-gerelateerd, dus als ik een aanval krijg, kan ik geen mensen dichtbij me hebben. Voordat Lica mijn hulphond werd, deed ik allerlei dingen niet. Naar de stad ging ik niet, dat vond ik veel te eng. Nu doe ik dat makkelijker omdat ik haar mee heb.’’
Haar sheltie doet al twee jaar dienst als hulphond, maar is nog niet helemaal klaar met de training. Wekelijks neemt Happee haar mee naar het park om alle commando’s te perfectioneren.
De Purmerendse lijdt naast PTSS ook aan reactieve hypoglykemie, een aandoening waardoor haar alvleesklier te veel insuline aanmaakt. Momenteel traint ze Lica om haar te waarschuwen als haar bloedsuikerspiegel te ver omlaag gaat. Wanneer dat gebeurt, kan haar hond dat ruiken, zegt ze.
Haar hond wist eerder dan zij zelf dat er iets mis was met haar suikerspiegel, volgens Happee. ,,Ze springt altijd op mijn buik als er iets mis is met mijn suiker. Ik had geen idee waarom ze dat altijd deed.’’ Happee is Lica nu aan het trainen om op een eenduidige manier aan te geven dat haar bloedsuikerspiegel te laag is: ,,Ik wil dat ze dat doet door mij aan te tikken met haar neus.’’
Trauma
Juist omdat ze nu in een nieuwe stad woont, vindt ze het belangrijk om haar omgeving te kunnen informeren over hulphonden. ,,Er zijn te weinig mensen die ervan afweten. Ze gaan Lica aaien of tegen haar praten, ook als ze haar hesje aan heeft.’’ Daarop staat in grote letters ‘negeer mij’.
,,Ik liep laatst in de supermarkt’’, vervolgt ze. ,,Een vrouw floot toen naar Lica.’’ . Ze zei nog: ‘Ik mag je hond niet aanraken, maar ik kan nog wel fluiten.’’ Toen werd ik boos. Ik zei: ‘Als ik nu een aanval krijg, is mijn hond afgeleid.’ Het is voor mij al lastig genoeg om naar een winkel te gaan en dat komt dat er nog bovenop.’’ Haar tip: ,,Als je een hulphond ziet, doe gewoon alsof hij er niet is. Je gaat toch ook niet iemands rolstoel aaien.’’
Hulphonden zijn er in allerlei soorten en maten. Het bekendste type is de blindengeleidehond, maar er zijn ook assistentiehonden voor doven en mensen die door een fysieke beperking moeite hebben met huishoudelijke taken. De aanschaf van hulphonden voor mensen met PTSS, epilepsie en diabetes wordt niet vergoed door de verzekering. Dat geldt wel voor bijvoorbeeld blindengeleidehonden, maar alleen als de eigenaar zonder hond niet kan deelnemen aan de maatschappij.